Doğum Sonrası İyileşme Süreci
Doğum, normal, psikolojik bir süreçtir. Ancak doğumu takip eden günler ve haftalar bir iyileşme dönemi olarak değerlendirilir.
Doğum, normal, psikolojik bir süreçtir. Ancak doğumu takip eden günler ve haftalar bir iyileşme dönemi olarak değerlendirilir. Doğumdan sonra bedeninizin hamilelik öncesi haline dönmesi, yani iyileşmesi, bir yıl bile sürebilir. Normal doğum ile sezaryen doğumun iyileşme süreleri farklı olsa da genel iyileşme süreci ana hatlarıyla aynıdır. Doğum sonrası iyileşmeyi etkileyen pek çok faktör vardır; genel sağlık durumunuz, beslenme alışkanlığınız, stres ve yorgunluk düzeyiniz bunlardan bazılarıdır.
Rahim Kasılmaları ve Küçülme
Bebek doğduktan sonra plasenta rahimden ayrılır ve dışarı atılır. Önceden plasentanın yapışmış olduğu bu bölge sanki açık bir yara gibidir ve iyileşmesi gerekir. Vücudunuzun bunu derhal algılar ve işe koyulur. Doğumdan hemen birkaç dakika sonra rahminiz, açık kan damarlarını kapatmak için kasılmaya ve daralmaya başlar. Rahimdeki bu kasılmalara "Doğum sonrası ağrıları" da denir. İlk günlerde çok şiddetli kramplar şeklinde hissedilebilir ancak zamanla azalacaktır. Benzer kasılmaları bebeğinizi emzirirken de hissedebilirsiniz. Bunun sebebi göğüs ucunun uyarılmasının rahmin kasılmasını tetiklemesidir. Eğer kramplar çok rahatsızlık verici olursa ağrı kesici kullanabilirsiniz. Ancak ağrı kesiciler doktor denetiminde alınmalıdır.
Doğumun hemen ardından rahminizin göbek deliği hizasına kadar gelmiş olduğunu hissedebilirsiniz.
Doğum sonrası ağrıları sırasında karın bölgenize doğru genişlemiş olan rahminiz küçülecektir. Zamanla karın duvarından aşağıya, leğen kemiği bölgesine doğru inecektir. Buna küçülme denir ve doğum sonrası iyileşme olduğunun bir göstergesidir. Siz hastanedeyken hemşire düzenli olarak rahminizi kontrol edecek ve daralma olup olmadığına bakacaktır. Eğer gerektiği gibi daralma olmuyorsa, karın bölgesine masaj yaparak bunu hızlandırabilir.
Löşi
Plasentanın ayrıldığı bölgenin tamamen iyileşmesi 10 gün kadar sürebilir. Bu dönemde kanlı bir akıntı olur. Buna Löşi denir. Löşi doğumdan sonraki bir iki gün açık kırmızı renkte olur ve adet kanamasına benzer. Daha sonra miktarı azalır ve rengi önce koyu kahveye sonrada pembeye dönmeye başlar. 10 günün sonunda beyazımsı bir renk alır. Bunu gördüğünüzde plasenta bölgesinin tamamen iyileştiğini bilin. Bu süreç emzirmeye bağlı olarak daha da hızlanabilir. Çünkü bebeğinizin göğüs ucunu uyarması rahmin kasılmasını ve küçülmeyi hızlandırıcı etki yapar. Löşi akıntısı bitinceye kadar cinsel birliktelikten kaçının ve anüs ile vulva arasında kalan bölgenin hijyenik kalmasına özen gösterin. Aksi takdirde vajina mikrop kapabilir.
Gözlerde ve Deride Kızarıklık
Doğum ve travay uzun ve zor geçerse vücudunuzda bir kısım izler bırakmış olabilir. Örneğin bazı kadınlarda gözlerde kırmızılık ya da siyahlaşma, yanak, yüz ya da üst göğüs bölgesinde kırmızılıklar görülebilir. Bunlar genellikle doğum sırasında nefesi tutup ıkınma sebebiyle oluşan kızarıklıklardır. Ikınmanın daha yumuşak olduğu doğumlarda görülmeyebilirler. Bu kızarıklıklar birkaç gün içinde kaybolur.
Kesiklerin İyileşmesi
Doğum ister normal olsun ister sezaryen, iyileşmesi gereken bir kesik mutlaka vardır. Vajinal doğum sırasında epizyotomi yapılabilir. Bebeğin kafasını çıkarmadan önce vajinal genişliği arttırmak için atılan ufak bir kesik doğumdan hemen sonra doktor tarafından dikilir. Her dikişte olduğu gibi epizyotomi dikişinin iyileşmesi de birkaç hafta alır. Dikişler vücut tarafından eritilir ancak yara doğumdan sonra bir hafta kadar bir süre acıyabilir. Eğer yara aşağıda anlatıldığı gibi temiz tutulmazsa enfeksiyon oluşabilir.
Eğer sezaryen doğum yapılmışsa karın bölgesindeki kesiğin iyileşmesi daha da uzun sürecektir. Sezaryen planlı değil de, doğumun uzaması ve sezaryene ihtiyaç duyulması nedeniyle yapılmışsa hem doğum hem de sezaryen yaralarının iyileşmesi gerekir. Vajinal doğum ile ilgili anlatılmış olan rahmin kasılması ve küçülme süreci burada da olacaktır. Buna ilaveten bir de ameliyat yarasının iyileşmesi gerekecektir ki, bu süre daha uzundur ve 4-6 hafta sürebilir.
Sezaryen yarası anestezinin etkisi geçtikten sonra can yakıcı olabilir. Ağrı kesici kullanılabilir. Özellikle ilk başlarda doktorunuz size güçlü, anestetik özelliği olan ağrı kesiciler verirse bu baş dönmesi ve uyku hali yapabilir. Atılan dikişler vücut tarafından eritilen tipte değilse doğumdan 5 gün kadar sonra dikişleri aldırmak gerekir. Bazı doktorlar dikiş ipi yerine yarayı kapatmak için metal teller kullanabilir. Bu tellerin de doğumdan birkaç gün sonra aldırılması gerekir. Ayrıca yara iyileştikçe metal teller sanki cildinizi geriyormuş gibi bir his verebilir. Bir diğer önemli nokta da su tüketimidir. Ameliyat için idrar kesenize kateter bağlanır ve ameliyattan sonra çıkartılır. Burada bir enfeksiyon oluşmaması için operasyonun ardından bol bol su içip idrara çıkmak gerekir.
Kan Dolaşımının Hızlandırılması
Doğumun ardından, kan dolaşımını hızlandırmak için doktorunuz sizden ayaklarınızı ve ayak parmaklarınızı hareket ettirmenizi, yatağın kenarına ya da sandalyeye oturmanızı ve doğumun ertesi günü de kalkıp yürümenizi isteyecektir. Pıhtılaşmayı önlemek için naylon çorap giymenizi de isteyebilir. Doğum sezaryen olduğunda iyileşme daha uzun süreceğinden hastanede de daha uzun süre kalabilirsiniz: 3-5 gün kadar.
Evde Bakım Önerileri
Doğumun ardından hastaneden eve döndükten sonra artık iyileşmenizi hızlandırmak sizin elinizde. İşte size birkaç öneri:
Eğer doğum sonrası rahim ağrılarınız çok şiddetliyse yavaş nefes almayı ve masaj yapmayı deneyin. Bunlar da işe yaramazsa doktorunuzun tavsiye ettiği ağrı kesicilerden alın. Unutmayın bu ağrılar iyileşme olduğunun göstergesi.
Epizyotomi kesiğinin enfeksiyon kapmaması için pedinizi 4 ya da 6 saatte bir değiştirin. Pedi değiştirirken her zaman önden arkaya doğru hareket ettirin. Ters yönde bir hareket, rektumdaki bakterilerin vajinanıza ulaşmasına sebep olabilir. Küçük veya büyük tuvaletin ardından bacak arasını ılık su ile yıkayın ve sargı bezi ile kurulayın. Bu işlemi de önden arkaya doğru yapmayı unutmayın. Kesiğin iyileşmesi için ılık suda oturabilir ya da ılık kompres yapabilirsiniz. Leğen kemiği bölgesini hareket ettiren egzersizler de bu bölgedeki kan dolaşımını arttırır ve iyileşmeyi hızlandırır.
Sezeryan yaranıza hastanede gösterildiği gibi pansuman yapın, kıyafetlerinizin kuru ve temiz olmasına dikkat edin.
Sağlıklı beslenmek iyileşmeyi hızlandırır. Bol bol sıvı, protein ve vitamin alın.
Löşi bitinceye ve epizyotomi yarası iyileşinceye kadar cinsel ilişkiye girmeyin. İlk dönemlerde yorgunluk sebebiyle biraz his kaybı olabilir. Ancak partnerinizin kendisini artık sevilmiyormuş gibi hissetmemesi için ona ilgi gösterin.
Dinlenin! Doğum sonrası iyileşmenin en birinci şartı budur. Kendinizi iyi hissetseniz dahi yorulmayın. Sadece bebeğinizin bakımı ile ilgilenin. Ev işleri, temizlik, yemek gibi işleri bırakın başkası yapsın. Bunların nasıl yapılacağını önceden planlamış olmanız faydalı olacaktır.
Bebeğiniz uyuduğunda siz de uyuyun. İlerleyen zamanlarda uykusuz geceler geçireceğinizi unutmayın ve elinizde fırsat varken bol bol dinlenin. Gün içinde kısa kestirmeler şeklinde de olsa bebeğiniz her uyuduğunda siz de uyuyun. Gerekiyorsa telefonu fişten çekin ama mutlaka uykunuzu alın.
Doktorunuzu Aramanız Gereken Durumlar
Aşağıdaki durumlardan biri gerçekleşiyorsa ya iyileşme sürecinizde bir sorun var demektir ya da bir enfeksiyon gelişimi söz konusudur. Doktorunuzu aramanız gereken bu durumlar:
Bir günden uzun süren 38 derece veya üzeri ateş.
Doğumdan dört gün sonra hâla açık kırmızı ya da çok kanlı Löşi akıntısı veya Löşide çok büyük kan pıhtıları olması.
Löşi de ağır koku olması durumunda. Normal Löşi akıntısı menstruasyon kanaması gibi kokar.
Doğum ve travaydan birkaç gün sonra dahi alt karın bölgesinde ağrı olması durumunda.
Epizyotomi ya da sezaryen yarasının olduğu bölgede enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, yanma, şişme, akıntı) olması durumunda.
Yukarıda anlatılan konulara dikkat etmeniz halinde ne kadar kısa sürede "normal"e döndüğünüze siz bile inanamayacaksınız. Doğumun ardından zorlu birkaç gün geçirebilirsiniz, ama unutmayın ki, doğum bir hastalık değil, doğal bir süreçtir. Ve bebeğinizin getireceği neşe ve mutluluk tüm zorlukları unutturacaktır.
.jpg)
